اختلال شخصیت اسکیزوئید در «خوشه‌ A» اختلالات شخصیت قرارد دارد که شامل تفکر یا رفتارهای غیرعادی و عجیب و غریب هستند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت‌اسکیزوئید ممکن است گوشه‌گیر، بی‌تفاوت و تنها به نظر برسند. این افراد در هنگام تعامل با دیگران طیف محدودی از احساسات را بروز می‌دهند و اغلب متوجه نمی‌شوند که رفتارشان غیرعادی یا مشکل‌ساز است. زندگی با یک فرد دوری‌گزین و سرد نمی‌تواند آسان باشد. حتی اگر خود این افراد از وضعیت خود شکایتی نداشته باشند، خانواده آن‌ها اغلب با مشکلاتی همچون افسردگی و اضطراب دست و پنجه نرم می‌کنند. برای آشنایی با علائم و راه های کمک به این افراد با ما همراه باشید.

منبع: اختلال شخصیت اسکیزوئید

اختلال شخصیت اسکیزوئید

اختلال شخصیت اسکیزوئید تحت عنوان Schizoid personality disorder در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی-5 به عنوان اختلال شخصیت خوشه A طبقه‌بندی می‌شود. این افراد اغلب عجیب و غریب و غیر عادی توصیف می‌شوند. دو اختلال شخصیت دیگر خوشه A اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اختلال شخصیت پارانوئید هستند. ناهنجاری اجتماعی و کناره‌گیری از مشخصه‌های اصلی این خوشه است. شیوع اختلال شخصیت اسکیزوئید در حدود 3.1 تا 4.9 درصد جمعیت است که فراوانی آن در مردان و زنان یکسان است (اندکی در مردان بیشتر است).

اختلال شخصیت اسکیزوئید یک الگوی شخصیتی از بی‌تفاوتی نسبت به روابط اجتماعی، با طیف محدودی از تجربه و ابراز احساسات است. این اختلال در اوایل بزرگسالی خود را از طریق فاصله‌گیری اجتماعی و جدایی‌های عاطفی نشان می‌دهد که افراد را از داشتن روابط نزدیک باز می‌دارد. افراد مبتلا به این اختلال شخصیت ممکن است در زندگی روزمره صاحب شغلی باشند و فعالیت داشته باشند، اما روابط معناداری با دیگران ایجاد نمی‌کنند. آن‌ها معمولاً تنها هستند و ممکن است مستعد رویاپردازی بیش از حد و همچنین ایجاد وابستگی به حیوانات باشند. از طرفی هم ممکن است در مشاغل انفرادی که برای دیگران دشوار است، مانند نگهبانان شبانه، خوب عمل کنند.

نظرات دیگران (چه خوب و چه بد) برای آن‌ها اهمیتی ندارد. در اختلال شخصیت اسکیزوئید، توانایی برقراری ارتباط معنادار با دیگران محدود است. آن‌ها هیچ دوست صمیمی یا محرمی ندارند (به جز گاهی اوقات یک خویشاوند درجه یک). به ندرت سر قرار می‌روند و اغلب ازدواج نمی‌کنند. آن‌ها ترجیح می‌دهند تنها باشند و فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی را انتخاب کنند که نیازی به تعامل با دیگران ندارند (مثلاً بازی‌های رایانه‌ای). فعالیت جنسی با دیگران برای آن‌ها چندان جالب نیست. همچنین به نظر می‌رسد که از تجربیات حسی و بدنی (مثلاً پیاده روی در ساحل) لذت کمتری می‌برند.

علائم و نشانه های اختلال شخصیت اسکیزوئید

بیشتر اختلالات شخصیتی در سال‌های نوجوانی و زمانی که شخصیت رشد و بالغ می‌شود، بروز می‌یابد. علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید نیز باید از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و تشخیص گذاری در این زمان صورت می‌گیرد. علائم این اختلال اغلب در طول زمان ثابت می‌ماند.

ویژگی اصلی اختلال شخصیت‌اسکیزوئید، الگوی ثابت فاصله‌جویی و بی‌علاقگی عمومی به شکل‌گیری و حفظ روابط اجتماعی است. یک فرد با شخصیت اسکیزوئید معمولا علاقه‌ای به روابط نزدیک، حتی با اعضای خانواده‌اش ندارد. آن‌ها سرگرمی‌ها، فعالیت‌ها و مشاغلی را انتخاب می‌کنند که ماهیت انفرادی دارند. تمایل کمی به فعالیت جنسی دارند (یا اصلا تمایلی ندارند). به ندرت احساسات شدید و عمیق را تجربه یا ابراز می‌کنند. نسبت به ستایش یا انتقاد دیگران بی‌تفاوتی آشکار دارند. یک چنین افرادی در ابراز وجود مشکل دارند، تغییرات قابل مشاهده کمی در خلق و خوی خود نشان می‌دهند، از تعداد محدودی فعالیت لذت می‌برند و انگیزه یا اهداف زندگی اندکی دارند.

افراد با شخصیت اسکیزوئید ممکن است از نظر اجتماعی ناتوان، گوشه‌گیر یا خودشیفته به نظر برسند. آن‌ها به ندرت واکنش نشان می‌دهند (مثلاً با لبخند زدن یا تکان دادن سر) و به سختی احساسات خود را در موقعیت‌های اجتماعی نشان می‌دهند. شخصیت‌های اسکیزوئید حتی زمانی که به شدت تحریک می‌شوند، در ابراز خشم مشکل دارند. آن‌ها به رویدادهای مهم زندگی واکنش مناسب نشان نمی‌دهند و ممکن است در واکنش به تغییرات، منفعل به نظر برسند. در نتیجه، ممکن است به نظر برسد که هیچ جهتی برای زندگی خود ندارند.

علت ابتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید

اختلال شخصیت اسکیزوئید، یکی از ناشناخته‌ترین شرایط سلامت روانی است. محققان هنوز در تلاش برای کشف علت دقیق آن هستند. تاکنون، احتمال می‌رود که موارد زیر در ایجاد اختلال شخصیت اسکیزوئید نقش داشته باشند.

عوامل ژنتیکی

برخی از محققان فکر می‌کنند ممکن است یک ارتباط ژنتیکی بین طیف اختلالات اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوئید وجود داشته باشد. چنان که کناره‌گیری اجتماعی یکی از ویژگی‌های هر دو اختلال است. این نشان می‌دهد استعداد ژنتیکی برای ابتلا به این اختلال حتمی است. برخی از مطالعات میزان وراثت‌پذیری را در این اختلال تقریباً 30 درصد می‌دانند. بااین حال افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، بر خلاف افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو، با واقعیت در تماس هستند. علاوه بر این، برخی از ویژگی‌های اختلال طیف اوتیسم شبیه به اختلال شخصیت‌اسکیزوئید است، از این‌رو به نظر می‌رسد یک رابطه ژنتیکی بین این دو نیز وجود داشته باشد.

عوامل محیطی

برخی از مطالعات نشان می‌دهد افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب از محیط‌هایی می‌آیند که فاقد پرورش عاطفی هستند. به عبارت دیگر، داشتن مراقبانی که در دوران کودکی از نظر عاطفی سرد، غفلت‌کننده و فاصله‌گیر بوده‌اند، ممکن است با تقویت احساس کودک مبنی بر رضایت‌بخش نبودن روابط بین فردی، به ایجاد اختلال شخصیت اسکیزوئید کمک کند. بنابراین تجربه سوء استفاده یا بی‌توجهی در کودکی و داشتن والدینی که از نظر عاطفی دردسترس نیستند به احتمال بالایی می‌تواند به بروز این اختلال دامن بزند.

آیا می‌توان از بروز اختلال شخصیت اسکیزوئید جلوگیری کرد؟

اختلال شخصیت اسکیزوئید به طور کلی قابل پیشگیری نیست، اما درمان می‌تواند به فردی که مستعد ابتلا به این بیماری است اجازه دهد تا راه‌های مؤثرتری برای تغییر رفتارها و افکار غیر مفید بیاموزد.

راه های تشخیص زودهنگام اختلال شخصیت اسکیزوئید

شخصیت اسکیزوئید به طور کلی زندگی تنظیم شده‌ای دارند. در مقایسه با افراد مبتلا به انواع دیگر اختلالات شخصیت، افراد مبتلا به اختلال شخصیت‌اسکیزوئید کمتر دچار اضطراب یا افسردگی می‌شوند، به خصوص اگر در موقعیت‌های اجتماعی، تحصیلی یا شغلی نباشند، چرا که این محیط‌ها بر مهارت‌های اجتماعی محدود آن‌ها فشار وارد می‌کند.

اختلال شخصیت اسکیزوئید یک وضعیت سلامت روان است. مانند همه مشکلات سلامت روان، جستجوی کمک به محض ظاهر شدن علائم می‌تواند به کاهش اختلالات در زندگی افراد کمک کند. متخصصان سلامت روان می‌توانند طرح‌های درمانی ارائه دهند که می‌تواند به افراد مبتلا به این اختلال در مدیریت افکار و رفتارهای خود کمک کند.

اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب استرس، افسردگی و انزوا را تجربه می‌کنند. مهم است که به عنوان یکی از اعضای خانواده مراقب سلامت روان خود باشید و در صورت مشاهده این علائم از متخصصین کمک بخواهید.

کمک به اختلال شخصیت اسکیزوئید

افراد با شخصیت‌اسکیزوئید اصلا فکر نمی‌کنند مشکلی وجود داشته باشد و از این‌رو به ندرت به دنبال درمان هستند. این اختلال برای فرد ایگو-دیستونیک و آزاردهنده تجربه نمی‌شود. با اینکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید متوجه‌اند که با دیگران تفاوت دارند (به ویژه در عدم علاقه به روابط نزدیک)، اما این منجر به نگرانی یا احساس تنهایی نمی‌شود. آن‌ها زمانی به دنبال کمک هستند که به دلیل شرایطی که همزمان وجود دارد (مانند اضطراب یا افسردگی، نه خود اختلال) به مشکل خورده باشند یا نزدیکان آن‌ها شکایت جدی از روابطشان با این افراد داشته باشند و نهایتا اغلب این کار را بخاطر توصیه نزدیکان‌شان انجام می‌دهند.

معمولاً برای اختلال شخصیت اسکیزوئید دارو توصیه نمی‌شود. با این حال، گاهی اوقات از دارو برای درمان کوتاه مدت افسردگی و یا حالت‌های شدید اضطراب مرتبط با این اختلال استفاده می‌شود.

رواندرمانی برای این افراد اغلب بر ایجاد رابطه حسنه و اعتماد متمرکز است. برقراری ارتباط و اعتماد به درمانگر می‌تواند نوید بخش این باشد که فرد در موقعیت‌های زندگی واقعی نیز مهارت ایجاد و حفظ رابطه را خواهد داشت. اگرچه بهبود این اختلال دشوار است اما اغلب با تمرکز درمان بر روی اهداف درمانی ساده‌تر می‌توان نگرانی‌های فعلی یا عوامل استرس‌زا در زندگی فرد را کاهش داد. شناخت درمانی ممکن است برای پرداختن به انواع خاصی از افکار واضح و غیرمنطقی که بر رفتارهای بیمار تأثیر منفی می‌گذارند، استفاده شود. این برنامه درمانی باید در شروع درمان به وضوح تعریف شود. درمانگر باید از تفاوت‌های فرهنگی که می‌تواند به عنوان اختلالات شخصیتی ظاهر شود، آگاه باشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه شخصیت اسکیزوئید می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه تماس حاصل نمایید.

منبع: اختلال شخصیت اسکیزوئید